Mijëra civilë janë të bllokuar në qytetin ukrainas të rrethuar të Mariupolit, pa energji elektrike, ujë të rrjedhshëm apo gaz. Përpjekjet e shumta për të hapur korridoret për shpërndarjen e ndihmave dhe evakuimin e banorëve kanë dështuar. Për ata që kanë arritur të shpëtojnë, vuajtja nuk ka përfunduar, veçanërisht për fëmijët e tyre, shkruan BBC.

Gjëja e parë që bënë ishte blerja e bukës, sallamit dhe ujit. Nadia Denysenko dhe fëmijët kanë ikur para tre javësh nga Mariupol, nën rrethim dhe nën sulm të vazhdueshëm. Për ditë të tëra kishin shumë pak për të ngrënë dhe pothuajse asgjë për të pirë.

“Ne ishim shumë të lumtur që kishim ujë në shishe. E përfunduam në sekonda,” tha Nadia, duke kujtuar momentin kur arriti në sigurinë relative me dy djemtë e saj, 14 dhe 5 vjeç, dhe vajzën 12-vjeçare. “Kur filloi lufta, djali im më i vogël tha: “Mami, do të doja të kisha pak bukë”.

E tyrja është një tjetër histori e guximit të jashtëzakonshëm mes një tragjedie pothuajse të pabesueshme. Brenda Mariupolit, ata i kalonin ditët në korridoret pas mureve të trasha. Netët ishin në bodrum. Zakonisht zgjoheshin në orën 05:00. Shpërthimet e forta, herë larg, herë afër, askush nuk i lë të flejë.

“Ishte ferr. Vetëm ferr,” tha Nadia, e cila është 39 vjeç dhe punonte në një supermarket në qytet. “Ne jetonim ditët duke mos ditur nëse do të zgjoheshit të gjallë në mëngjes.”

Mariupol ka parë tmerret më të këqija të agresionit të Rusisë kundër Ukrainës. Mijëra kanë vdekur ndërsa forcat pushtuese rrethuan qytetin, duke e sulmuar atë pa mëshirë nga ajri, toka dhe gjithashtu nga deti. Shumë prej tyre janë varrosur në varre masive, në mënyrë joceremonike dhe pa emër.

Në dy ditët e fundit në strehë, ata nuk kishin asgjë për të ngrënë. As drithëra apo bollgur. Nuk kishte rëndësi nëse kishe para. Nuk kishte mbetur ushqim në qytet.

Në një nga përpjekjet e tyre për t’u arratisur, ata shkuan në një vend ku ishin mbledhur makinat, duke besuar se do të ishte një pikë evakuimi, por u sulmuan. “Ishte me qëllim,” tha ajo. Ata mbijetuan, tha Nadia, pasi një burrë e shtyu atë dhe fëmijët brenda një ndërtese të dëmtuar, ku ata menduan se do të mbroheshin.

“Kur u larguam,” tha ajo, ne dëshmuam diçka të tmerrshme. Një makinë është goditur nga një predhë. Shoferi, një ushtar që po tentonte të nxirrte familjen jashtë qytetit, mbeti i plagosur në kokë. Ajo dhe të tjerët e sollën në një bodrum, ku një vajzë, e cila nuk ishte mjeke, i bëri disa qepje duke përdorur një gjilpërë dhe fije të zakonshme.

Ditë më vonë, më 17 mars, ata më në fund arritën të largoheshin nga qyteti, si pjesë e një kolone automjetesh private. Fillimisht arritën në fshatin Mangush. Më pas u drejtuan për në Berdyansk, i cili është nën kontrollin rus. Nga atje, ata hipën në një autobus për në Zaporizhzhia. Rruga, tha ajo, ishte plot me postblloqe të ngritura nga ushtarë rusë ose separatistë të mbështetur nga Rusia.

“Ata na kontrolluan, veçanërisht meshkujt, telefonat tanë,” tha Nadia. Duke ditur se kjo mund të ndodhte, ajo kishte fshirë të gjitha fotot që kishte nga Mariupol. “Kur u larguam nga qyteti, unë isha e ndotur dhe e mbuluar me baltë. Nuk kisha bërë dush. Kur nuk keni asgjë për të pirë, nuk mendoni të bëni dush.”

Atyre iu deshën pesë ditë për të udhëtuar nga Zaporizhzhia në Lviv, në Ukrainën perëndimore, një rajon që është kursyer kryesisht nga sulmet e Rusisë.

“Ne jemi të sigurt dhe mund të blejmë ushqim, por djali im ende fsheh ushqime: bukë, karamele. Ai e fsheh atë në pjesë të ndryshme të banesës ku po qëndrojmë,” tha ajo.

Kur e pyeta pse e bën këtë, më tha: “Që nesër do të ha diçka”.

“Pasi i pamë të gjitha këto, ne u kthyem në shtëpi dhe djali im më i vogël më pyeti: “Mama, pse po përpiqen të na vrasin?”. Çfarë mund t’i kisha thënë? Nuk e di.”