Njohësi i politikave ekonomike, Shenoll Muharremi, ka prezantuar një koncept gjithëpërfshirës për tejkalimin e bllokadës institucionale dhe ndërtimin e një qeverisjeje të re në Kosovë.

Në një postim në Facebook, Muharremi theksoi se pas zgjedhjeve të 9 shkurtit, vendi po përballet me një krizë të thellë politike dhe institucionale që rrezikon stabilitetin dhe zhvillimin. Për ta kapërcyer këtë situatë, ai propozon një qasje me dy drejtime: (a) përpjekje finale për marrëveshje ndërmjet LVV dhe PDK, dhe nëse dështon, (b) formimin e një koalicioni strategjik ndërmjet PDK-së dhe LDK-së, i cili do të synojë organizimin e zgjedhjeve të reja me një program të guximshëm ekonomik dhe institucional.

Muharremi nënvizon se Kosova ka nevojë urgjente për vendime të guximshme që sigurojnë stabilitet, zhvillim të qëndrueshëm dhe një të ardhme evropiane.

Në vijim, ai paraqet në detaje konceptin e tij për zhbllokim dhe qeverisje të re.

Shkrimi i plotë i Muharremit:

Propozim Koncept për Zhbllokim Institucional dhe Qeverisje të Re në Kosovë

Pas zgjedhjeve të 9 shkurtit jemi duke u përballur me bllokadë politike dhe institucionale që po rrezikon stabilitetin dhe zhvillimin tonë. Për këtë kam propozuar një koncept për zhbllokimin e Kuvendit dhe formimin e institucioneve të reja.

Gjithashtu kam elaboruar edhe orientimet programore dhe qeverisëse për mandatin e ardhshëm që i siguron Kosovës rritje optimale ekonomike, investime të zgjuara publike dhe integrimin e Kosovës në BE dhe struktura tjera ndëkombëtare.

Ky propozim kombinon dy qasje: (a) një përpjekje finale për marrëveshje LVV-PDK dhe, nëse dështon, (b) një koalicion strategjik PDK-LDK për zgjedhje të reja me një program të guximshëm ekonomik dhe institucional.

Është koha për vendime të guximshme që garantojnë stabilitet, zhvillim dhe të ardhme evropiane për Kosovën.

Lexoni konceptin dhe të vazhdojmë dialogun derisa gjindet një zgjidhje e mirë për Kosovën 🇽🇰
……
Koncepti i plotë në vijim:
Strategjia për Zhbllokim Institucional dhe Qeverisje të Re në Kosovë
Konteksti
Pas zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025 Kosova është përballur me një bllokadë institucionale: mungesë të shumicës për të formuar qeverinë, polarizim ekstrem politik dhe pamundësi për të funksionalizuar Kuvendin dhe qeverinë​​. Kjo situatë rrezikon ekonominë, stabilitetin demokratik dhe përparimin ndërkombëtar të vendit.
Qasja e Kombinuar: Dy Shtylla Kryesore

(A) Zhbllokimi Afatshkurtër:
Përpjekje finale për marrëveshje politike LVV-PDK, që mundëson konstituimin e Kuvendit, zgjedhjen e Presidentit dhe krijimin e një qeverie gjithëpërfshirëse dhe funksionale​.
Nëse dështon:

(B) Zhbllokimi Afatmesëm përmes Zgjedhjeve të Reja:
Organizimi i zgjedhjeve të reja ku PDK dhe LDK garojnë si një koalicion i vetëm, me program të përbashkët dhe objektiv fitimin e rreth 55 mandateve​​. Ky koalicion do të sigurojë stabilitet të plotë institucional, përfshirë zgjedhjen e Presidentit.
………

Parimet Bazë të Marrëveshjes Politike
-Dialog dhe Kompromis: Fokus te interesat kombëtare dhe jo kalkulimet e ngushta partiake.
-Legjitimitet dhe Stabilitet: Çdo marrëveshje duhet të pasqyrojë vullnetin e zgjedhësve dhe të sigurojë një mandat të qëndrueshëm qeverisës.
-Meritokraci dhe Profesionalizëm: Emërimet në qeveri dhe institucione të bazohen në kompetencë, dhe integritet të lartë​.
………

Elementet Kryesore të Programit të Qeverisë së Re
Ekonomi dhe Investime
-50% e buxhetit të orientuar drejt mbështetjes së biznesit, prodhimit dhe teknologji e inovacion.
-Objektivi: 20 miliardë euro investime totale (10 mld publike + 10 mld private) deri më 2030​.
-Transformimi i remitencave në investime zhvillimore.

2. Energji dhe Tranzicion i Gjelbër
-Ndërtimi i kapaciteteve të reja për 1000 MW energji.
-Siguri energjetike dhe reduktim i varësisë nga importi​.

3. Digjitalizimi dhe Reforma Administrative
-Digjitalizim i plotë i administratës publike.
-Reforma të thella në prokurimin publik dhe menaxhimin e parasë​.

4. Barazi Sociale dhe Ekuilibër Rajonal
-Integrimi i grave në tregun e punës.
-Politika zhvillimore të balancuara për të gjitha rajonet.
…….

Modeli i Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit
-Ndarje proporcionale e pushtetit: Rotacion i mundshëm i Kryeministrit ose ndarje e institucioneve (Kuvendi, Presidenca, Qeveria) në bazë të marrëveshjes.
Koordinim strategjik i komunikimit publik: Krijimi i një narrative të përbashkët për stabilitetin dhe zhvillimin.
………….
Skemat e Mundshme të Zhvillimit të Situatës
Hapat Kryesorë
Marrëveshje LVV-PDK
Formim i menjëhershëm i institucioneve
-Konstituimi i Kuvendit 2. Zgjedhja e Presidentit 3. Formimi i Qeverisë
-Dështim i marrëveshjes – Zgjedhje të reja
Koalicion parazgjedhor PDK-LDK, garë e përbashkët (Konsolidim programor; Komunikim i përbashkët publik; dhe Fushatë efektive)
……..

Objektivat deri më 2030:
-GDP 20 miliardë euro​.
-Siguri energjetike dhe digjitalizim të plotë.
-Kosovë me institucione të modernizuara, qeverisje të pastër dhe ekonomi inovative.
……..
Konkluzion
Për të kapërcyer këtë krizë, është e nevojshme të merren veprime të guximshme dhe vendime historike:
(A) Ose një marrëveshje pragmatike mes partive kryesore ekzistuese LVV-LDK ose LVV-PDK, ose
(B) një transformim i skenës politike përmes një koalicioni të ri strategjik PDK-LDK, që jo vetëm zhbllokon institucionet, por ndërton një shtet modern, stabil dhe zhvillues.
……..
Plani i Detajuar në 25 Pika

1. Analiza e Situatës Politike
Zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 e kanë futur Kosovën në një bllokadë të thellë institucionale. Asnjë parti nuk arriti shumicën absolute për të formuar qeverinë, ndërkohë që polarizimi politik është intensifikuar si asnjëherë më parë. Kjo ka prodhuar një situatë ku Kuvendi nuk funksionon dhe institucionet janë të paralizuara, duke penguar jetën politike dhe ekonomike të vendit.

2. Rreziku i Status Quo-së
Nëse kjo gjendje vazhdon, pasojat do të jenë të rënda: mungesë investimesh, ikje e trurit dhe vazhim i migirimit, stagnim ekonomik dhe ulje e kredibilitetit të Kosovës në arenën ndërkombëtare. Një vend i vogël si Kosova nuk e ka lluksin të qëndrojë gjatë në krizë institucionale.

3. Parimi i Dialogut dhe Kompromisit
Çelësi i zhbllokimit është dialogu dhe kompromisi mes partive. Duhet të tejkalohet logjika e përfitimeve të ngushta partiake dhe të vendoset interesi i përgjithshëm i shtetit në plan të parë.

4. Testimi i Marrëveshjes LVV-PDK
Në fazën e parë duhet testuar mundësia e një marrëveshjeje politike mes LVV dhe PDK, si forcat më të mëdha parlamentare. Një marrëveshje e tillë do të mundësonte konstituimin e Kuvendit dhe formimin e institucioneve brenda një afati të shkurtër.

5. Objektivi i kësaj Marrëveshjeje
Objektivi kryesor i një koalicioni LVV-PDK do të ishte zhbllokimi institucional: konstituimi i Kuvendit, formimi i një qeverie të qëndrueshme me mandat të plotë katërvjeçar dhe zgjedhja e nyjës Presidentit, rrjedhimisht, stabilitet afatgjatë institucional.

6. Planifikimi për Dështim të Mundshëm
Nëse edhe kjo mundësi dështon për shkak të mungesës së vullnetit politik ose polarizimit të skajshëm dhe mosbesimit, atëherë nuk duhet humbur kohë po duhet organizuar menjëherë procesi për zgjedhje të reja parlamentare.

7. Koalicioni PDK-LDK si Alternativë Strategjike
Në rast të zgjedhjeve të reja, duhet ndjekur një strategji të qartë që siguron një shumicë krebidile. Kjo nënkupton garimi i PDK dhe LDK në një koalicion të vetëm parazgjedhor për të fituar shumicën e nevojshme për qeverisje stabile.

8. Potenciali i Koalicionit PDK-LDK
Sipas simulimeve zgjedhore, një koalicion i tillë do të kishte potencial real për të siguruar rreth 55 mandate në Kuvend dhe për të ndërtuar një shumicë stabile me përfshirjen e pakicave. Të dyja partitë kanë potencial dhe mundësi të rriten për rreth 30k vota nga niveli i 9 shkurtit.

9. Ndërtimi i Programit të Përbashkët
Ky koalicion duhet të hartojë një program të përbashkët të qeverisjes që reflekton vizionin e reformës, zhvillimit ekonomik, stabilitetit institucional dhe integrimit evropian.

10. Investime në Ekonomi dhe Inovacion
Një nga shtyllat kryesore të programit duhet të jetë dedikimi i 50% të buxhetit për nxitjen e sektorit privat, prodhimit vendor, tekonologjisë, inovacionit dhe digjitalizimit.

11. Objektivi i Investimeve
Në mandatin qeverisës, duhet të synohet të mobilizohen 10 miliardë euro investime publike dhe 10 miliardë euro investime private, duke krijuar një cikël të ri zhvillimi ekonomik për Kosovën.

12. Reforma në Prokurim Publik
Prokurimi publik duhet të digjitalizohet tërësisht, duke eliminuar hapësirat për korrupsion dhe duke përshpejtuar proceset e investimeve publike në infrastrukturë dhe shërbime.

13. Siguria Energjetike
Qeveria e re duhet të zhvillojë kapacitete të reja prodhuese për energji prej 1000 MW dhe të zvogëlojë varësinë nga importi, duke ndërtuar kështu një siguri afatgjatë energjetike për vendin.

14. Digjitalizimi i Administratës
Administrata publike duhet të transformohet në një platformë dixhitale për të përmirësuar transparencën, efikasitetin dhe shërbimet ndaj qytetarëve dhe bizneseve.

15. Rritja e GDP-së
Qëllimi duhet të jetë rritja e GDP-së nga 12 miliardë në 20 miliardë euro deri në fund të vitit 2030, përmes rritjes së prodhimit, investimeve dhe eksportit.

16. Transformimi i Remitencave
Remitencat, të cilat aktualisht përdoren kryesisht për konsum, duhet të kanalizohen në investime për biznese të reja, teknologji dhe zhvillim të kapitalit njerëzor.

17. Integrimi i Grave në Tregun e Punës
Nëpërmjet politikave aktive, duhet të promovohet përfshirja e grave në të gjitha nivelet e tregut të punës, duke përmirësuar edhe barazinë sociale dhe zhvillimin ekonomik.

18. Balancimi Rajonal i Zhvillimit
Qeveria e re duhet të implementojë politika që reduktojnë pabarazitë rajonale dhe i japin çdo zone të Kosovës mundësi të barabarta zhvillimi dhe investimi.

19. Fleksibilitet në Ndarjen e Pushtetit
Në marrëveshjen e koalicionit duhet të parashikohet një ndarje proporcionale dhe fleksibile e pushtetit, duke përfshirë rotacion të mundshëm të Kryeministrit dhe ndarje të balancuar të Presidencës dhe Kuvendit.

20. Krijimi i Narrativës së Re Publike
Në opinionin publik duhet të ndërtohet një narrativë e re që thekson stabilitetin politik, zhvillimin ekonomik, dhe qeverisjen me integritet si vlera të padiskutueshme.

21. Përdorimi i Figurave Kredibile
Në ndërtimin e institucioneve dhe qeverisë, duhet të angazhohen figura me integritet, profesionalizëm dhe mbështetje të gjerë publike, përtej strukturave tradicionale partiake.

22. Qasja Afatgjatë ndaj Qeverisjes
Qeverisja duhet të jetë e orientuar drejt rezultateve afatgjata dhe jo për përfitime të menjëhershme partiake. Fokus të ketë ndërtimin e institucioneve të qëndrueshme.

23. Përgatitja për Sfidat
Duhet të parashikohen mekanizma të menaxhimit të krizave të ardhshme politike, për të siguruar që bllokadat e reja të mos përsëriten.

24. Mbështetja Ndërkombëtare
Me stabilitet institucional dhe zhvillim të mirëfilltë ekonomik, Kosova do të rikthejë mbështetjen ndërkombëtare për integrim në BE, NATO dhe organizata të tjera ndërkombëtare.

25. Konkluzioni
Kjo është një situatë historike që kërkon veprime të guximshme dhe vendime të përgjegjshme. Vetëm përmes kësaj strategjie të kombinuar mund të ndërtojmë një Kosovë të qëndrueshme, moderne dhe konkurruese në botën globale.