“Shenjat vitale” të Tokës tregojnë të ardhmen e njerëzimit në ekuilibër, thonë ekspertët e klimës

Shumë nga “shenjat jetike” të Tokës kanë arritur ekstreme rekord, duke treguar se “e ardhmja e njerëzimit varet në balancë”, ka thënë një grup i ekspertëve më të vjetër të klimës në botë.

Gjithnjë e më shumë shkencëtarë po shikojnë tani mundësinë e kolapsit të shoqërisë, thuhet në raportin, i cili vlerësoi 35 shenja vitale në vitin 2023 dhe zbuloi se 25pre tyre ishin regjistruar më keq se kurrë më parë, duke përfshirë nivelet e dioksidit të karbonit dhe popullsinë njerëzore. Kjo tregon një “fazë të re kritike dhe të paparashikueshme të krizës klimatike”, thanë ata.

Temperatura e sipërfaqes së Tokës dhe e oqeaneve arriti në nivelin më të lartë të të gjitha kohërave, e nxitur nga djegia rekord e lëndëve djegëse fosile, zbuloi raporti. Popullsia njerëzore po rritet me një normë prej rreth 200,000 njerëz në ditë dhe numri i gjedhëve dhe deleve me 170,000 në ditë, të gjitha duke shtuar emetimet rekord të gazeve serrë.

Shkencëtarët identifikuan 28 shenja, duke përfshirë rritjen e emetimeve nga shkrirja e ngricave të përhershme, të cilat mund të shkaktojnë katastrofa ambientale, siç është kolapsi i akullit masiv të Grenlandës.

Ngrohja globale po shkakton motin ekstrem gjithnjë e më vdekjeprurës në të gjithë botën, thanë ata, duke përfshirë uraganet në SHBA dhe valët e të nxehtit 50 gradë Celsius në Indi, me miliarda njerëz tani të ekspozuar ndaj nxehtësisë ekstreme.

Shkencëtarët thanë se qëllimi i tyre ishte “të ofronin njohuri të qarta, të bazuara në prova që frymëzojnë përgjigje të informuara dhe të guximshme nga qytetarët ndaj studiuesve dhe udhëheqësve botërorë – ne thjesht duam të veprojmë me vërtetësi dhe të flasim ashtu siç është”. Veprimi vendimtar dhe i shpejtë është i domosdoshëm, thanë ata, për të kufizuar vuajtjet njerëzore, duke përfshirë uljen e djegies së karburanteve fosile dhe emetimeve të metanit, uljen e konsumit të tepërt dhe mbetjeve nga të pasurit dhe inkurajimin e një kalimi drejt ushqimeve me bazë bimore.

“Ne jemi tashmë në mes të trazirave të papritura klimatike, e cila rrezikon jetën në Tokë si asgjë që njerëzit nuk e kanë parë ndonjëherë”, tha Prof Ëilliam Ripple, në Universitetin Shtetëror të Oregon (OSU), SHBA, i cili bashkëdrejtoi grupin. “Terkalimi ekologjik – duke marrë më shumë sesa mund të japë Toka në mënyrë të sigurt – e ka shtyrë planetin në kushte klimatike më kërcënuese se çdo gjë e dëshmuar edhe nga të afërmit tanë parahistorikë”.

“Ndryshimet klimatike tashmë kanë zhvendosur miliona njerëz, me potencialin për të zhvendosur qindra miliona apo edhe miliarda”, tha ai. “Kjo ka të ngjarë të çojë në paqëndrueshmëri më të madhe gjeopolitike, ndoshta edhe në kolaps të pjesshëm shoqëror”.

Vlerësimi, i publikuar në revistën Bioscience, tha se përqendrimet e CO2 dhe metanit në atmosferë ishin në nivele rekord. Metani është një gaz i fuqishëm serrë, 80 herë më i fuqishëm se CO2 gjatë 20 viteve dhe emetohet nga operacionet e karburanteve fosile, hedhjet e mbeturinave, bagëtitë dhe fushat e orizit. “Shkalla e rritjes së emetimeve të metanit ka ardhur duke u përshpejtuar, gjë që është jashtëzakonisht shqetësuese”, tha Dr Christopher Ëolf, më parë në OSU dhe që bashkëdrejtoi ekipin.