Me mijëra specie në rrezik zhdukjeje, shkencëtarët kanë hartuar një plan: një kasafortë të mbushur me mostra të ruajtura të krijesave më të rëndësishme dhe në rrezik të planetit tonë të vendosura në Hënë.

Një ekip ndërkombëtar ekspertësh thotë se kërcënimet nga ndryshimet klimatike dhe humbja e habitatit kanë tejkaluar aftësitë tona për të mbrojtur speciet në habitatet e tyre natyrore, gjë që kërkon veprim urgjent.

Një biorepozitor i qelizave të ruajtura dhe ADN-ja thelbësore brenda tyre, mund të përdoret për të rritur diversitetin gjenetik në popullata të vogla të specieve kritikisht të rrezikuara, ose për të klonuar dhe krijuar individë të rinj në skenarin më të keq të zhdukjes.

Megjithatë, “një depo” për mbrojtjen e mostrave biologjike nga katastrofat nuk është një ide e re.

Kasaforta globale e Svalbardit në një ishull të largët norvegjez në Rrethin e Arktikut siguron ruajtjen e farave për të siguruar që kulturat e rëndësishme ushqimore të mund të rivendosen nëse rrezikohen nga sëmundjet ose thatësira, shkruan the Guardian, përcjell Telegrafi.

Megjithatë, përmbytjet e fundit si pasojë e temperaturave të ngrohta, kanë vërtetuar se as Svalbardi nuk është i sigurt nga efektet e ndryshimit të klimës.

“Nëse nuk do të kishte njerëz atje, përmbytjet mund të kishin dëmtuar biorepozitorin”, tha autorja kryesore e propozimit, Dr. Mary Hagedorn nga kopshti zoologjik kombëtar Smithsonian.

“Lufta përbën gjithashtu një kërcënim për biorepozitorët në Tokë”, vuri në dukje Hagedorn.

“Pra, në përgjithësi, ideja për të pasur një biorepozitor vërtet të sigurt, pasiv për ruajtjen e biodiversitetit të Tokës duket si një ide vërtet e mirë”, shtoi ajo.

Biorepozitori hënor i propozuar, siç përshkruhet në revistën BioScience, do të ishte përtej mundësive të ndryshimit të klimës, ngjarjeve gjeopolitike ose fatkeqësive të tjera me bazë Tokën.

Mjedisi natyral i ftohtë i Hënës do të thotë që mostrat do të mbeten të ngrira gjatë gjithë vitit pa pasur nevojë për përfshirje njerëzore ose një burim energjie.

Duke përfituar nga krateret e thella pranë rajoneve polare që nuk ekspozohen kurrë ndaj dritës së Diellit, Hëna është një nga vendet e pakta që mund të sigurojë temperaturën ultra të ulët prej -196C të nevojshme për të ruajtur mostrat në një mënyrë të përshtatshme për klonimin e ardhshëm.

“Në mënyrë që klonimi të jetë një opsion, njeriu ka nevojë për qeliza që janë të gjalla”, tha Dr. Beth Shapiro, profesor i ekologjisë dhe biologjisë evolucionare në UC Santa Cruz.

Siç raportohet, krijimi i një biorepozitori hënor do të përfshinte sfida të shumta, por biologjia nuk është ajo kryesorja.

Ekipi i Hagedorn ka përdorur tashmë kriopruajtjen – një teknikë ku qelizat ruhen në temperatura aq të ftohta sa ndalon i gjithë aktiviteti biologjik – për të ruajtur me sukses qelizat e gjalla nga peshqit gobi me yje.

Peshku gobi me yje nuk është i rrezikuar, por luan një rol thelbësor në ruajtjen e shëndetit të ekosistemeve të shkëmbinjve koralorë.

Përveç atyre që përballen me rrezikun e afërt të zhdukjes, depoja e propozuar do t’i jepte përparësi specieve me funksione të rëndësishme në mjedisin e tyre dhe rrjetat ushqimore.

Nëpërmjet përzgjedhjes së kujdesshme, ato të vendosura mund të përdoren për të rivendosur një popullsi të zhdukur në Tokë.

Hagedorn beson se propozimi i biorepozitorit do të realizohet, edhe pse ndoshta jo gjatë jetës sonë: “Ne e dimë se si ta bëjmë këtë dhe mund ta bëjmë këtë dhe do ta bëjmë këtë, por mund të duhen dekada për të arritur përfundimisht”.

Duke pasur parasysh kostot dhe sfidat e përfshira, kritikët mund të sugjerojnë se përpjekjet duhet të fokusohen në ruajtjen e specieve përpara se ato të zhduken.

Hagedorn, megjithatë, tha se të dyja strategjitë ishin të nevojshme për të siguruar ruajtjen e sa më shumë specieve të jetë e mundur.

“Kur mendojmë në mënyrë lineare dhe jo paralelisht, ne kemi probleme. Nëse thoni se unë do ta bëj në këtë mënyrë dhe nuk funksionon, cili është plani B?”, tha ajo.

Duke parashikuar një të ardhme të afërt ku eksplorimi i burimeve të Hënës nënkupton udhëtime më të shpeshta në hapësirë, Hagedorn sugjeroi që dërgimi i parcelave të vogla që përmbajnë mijëra mostra të kriopservuara mund të shtohen në udhëtimet ekzistuese hënore.