E martë, 7 prill 2020

Në Prishtinë është ndaluar dalja në shesh. Parqet janë rrethuar me shirita të kuq.

Edhe sheshi Fontana te soliterët, aty ku të ngeshmit luajnë shah, është “skuqur”. Dy luajnë, dymbëdhjetë shohin. Bëjnë spektatorin. Pranë rrokaqiejve që ngrihen përpjetë si pikëçuditje!

Mediat njoftojnë se në lagjen Ulpiana janë identifikuar dy të infektuar me Covid-19. Hanibal ante portas! Korona te dera!

Pas fjalës koronavirus, fjalë tjetër shumë e shpeshtë e kësaj kohe është fjala karantinë. Nga vjen kjo fjalë? Nga italishtja: “quaranti”. Dyzet.

Në mesjetë, në shekullin XIV, kur ra murtaja e zezë, që mori gjysmën e popullsisë së Evropës («Njerëzit binin si miza», thotë eruditi ynë, Konica), në Avinjon të Francës u ngritën spitale fushore, ku njerëzit izoloheshin: “quaranta giorni”. Dyzet ditë. Avinjoni atëbotë (1309 -1423) ishte seli e papëve («cité des papes»), rol ky që më vonë e mori Vatikani.

Askush nga fqinjët nuk bëzan. Heshtje e plotë. Të gjithë janë mbyllur në kafazet e veta. Edhe buzëqeshja. (Ali Podrimja). Gjatë luftës ishim tok. Tani secili veç e veç, cok.

Nuk është vetëm epidemia që na ndau, jo, edhe liria. Po, po, liria! Tjetërsimi filloi nga paslufta, kur filloi uzurpimi i banesave dhe ndërrimi i dyerve e bravave. Një lloj barrikadimi në paqe. Dyert e vjetra, të bardha, u zëvendësuan me dyer të blinduara.

Në njëfarë dore ne kemi hyrë moti në karantinë, nëse nuk llogarisim shëtitjet në Gërmi, pikniqet në Durrës a Shëngjin, vilat në Brezovicë, veturat luksoze dhe pushimet verore.

I spostoi të gjitha përkohësisht korona, të gjitha, përveç vetmisë dhe egoizmit.

Njerëzit e artit dhe të kulturës, që intervistohen këto ditë në televizionet tona, si në Tiranë, ashtu edhe në Prishtinë, përdorin pa pushim fjalën reflektim. Të reflektojmë! – thonë. Për jetën, lirinë, dashurinë, miqësinë dhe solidaritetin njerëzor. Kohë kemi boll.

Sa i duhemi njëri-tjetrit? Sa ia kemi nevojën? A do të nxjerrim mësim nga ky pësim? Kam frikë se jo. Përvoja jetësore më ka bërë skeptik. Jemi popull me kujtesë të dobët. Amnezikë. I harruam shpejt luftën, vuajtjet, eksodin, krimet. “I harruam netët me bukë e pa bukë/ Burgjet, plumbat, helmet e tanket në rrugë”. Do ta harrojmë edhe këtë karavirusin (si e quajti shkodranja), i cili, ndryshe nga ato të tjerat, vjen nga Zoti e jo nga njerëzit.

Planin e djeshëm për djegien e disa materialeve nga arkivi im personal, e vura në jetë sot. “Ekzekutimin” e bëra në një kënd pranë kontejnerit, përballë Kishës. Më erdhi keq tek shihja se si flaka jeshile përpinte portretin e poetit heretik Edgar Allan Po nga një gazetë e zverdhur vitesh. Më fal, o mik! Sorry!

Që të lirohem nga “mëkati” flas në telefon me miqtë e mi poetë Adem Gashin (Asturias) dhe Lulzim Tafën (Lulin). Do të veproja njësoj edhe me Sabitin, Sabit Idrizin, por fatkeqësisht është e pamundur! E ka humbur zërin, por jo shpirtin, as sytë dhe veshët. Do t’i shkruaj!

Cingëron telefoni fiks, i cili në këtë kohë digjitalizimi bie rrallë, shumë rrallë. Doktor Pandeli Çina nga Tirana! Kurrë s’harron. Në çdo situatë. Është nga të rrallët që ma uron rregullisht edhe festën e Bajramit, kurse unë atij Pashkët ndonjëherë, kur s’harroj. “Si je komandant?”- më thotë me shaka. “Komandanti është mbyllur në kafaz nga frika!”, ia kthej me të njëjtën masë. Dr. Pandeli Çina është mjek i zemrës, kardiolog, por edhe njeri i letrave. Ka përkthyer nga polonishtja, gjuhë të cilën e njeh mirë, poeten e madhe polake Shimborska.

Zgjas dorën dhe marr nga rafti i vitrinës librin me poezi të mikut tonë të përbashkët, Xhevos (Xhevahir Spahiut), Rreziku (2002), i cili hapet me poezinë Zemra kushtuar “doktor Pandeli Çinës”.

“Flas me ty,/ ti me zemrën./ Ç’mistere vëngojnë aty brenda?/ Ajo i di të gjitha, doktor,/ mua s’m’i thotë,/ po ti jepi zemrës pak zemër;/ thuaji ashtu kot: e keqja është larg”.

Dhe këtu po vë pikë. Pikë. Për të mos e ndotur këtë ditë me virusin politik.

(Botuar në Observerkult:

https://observerkult.com/agim-vinca-shkrimtari-ne-kafaz/)