“Shqiponjat janë drejt zhdukjes për shkak të shumë problemeve që lidhen me mjedisin”, kështu paralajmërojnë studiuesit në lidhje me këtë situatë.

Afrika Sub-Sahariane është shtëpia e katër llojeve të shkabvea të rrezikuara në mënyrë kritike. Në Afrikën e Jugut, një organizatë jofitimprurës i ruajtjes dhe rehabilitimit, po punon për të mbrojtur këta zogj magjepsës.

Muajin e kaluar, organizata zhvendosi një përzierje prej 160 shkabash të Kepit dhe Afrikës në Rezervën e Lojërave Private Shamëari në Kepin Lindor. Operacioni përfshiu mbi 50 njerëz, kompaninë logjistike DHL dhe WeWild Africa, një OJQ e specializuar në rihapjen dhe zhvendosjen e kafshëve.

Shumë nga zogjtë u rehabilituan nga qendra, produkt i programit të saj të mbarështimit. Masa vjen me shpresën për të plotësuar numrin e shkabave në natyrë dhe për të krijuar popullata të reja, duke reduktuar gjithashtu rrezikun që zogjtë të bien viktimë e sëmundjeve në mjedisin me densitet të lartë të qendrës.

“Unë pata një mundësi të rrisja me dorë një shkabë që e kemi ende sot. Ai ishte 10 ditësh dhe më futej në duar dhe unë i kam duar mjaft të vogla. Pikërisht në atë moment kuptova se sa të brishtë dhe të keqkuptuar ishin speciet”, tha Kerri Wolter, themelues dhe drejtues i organizatës.

Qendra është kujdesur për mbi 1600 shqiponja, që nga hapja e saj, të cilat përfshijnë rehabilitimin, mbarështimin dhe përhapjen.

Për sa i përket përkufizimeve që shqiponjat janë shpendë të pistë, Wolter e dha një përgjigje, e cila tregon të kundërtën.

“Shkaba janë të përpiktë për pastërtinë e tyre. Ata shpenzojnë orë të tëra duke pastruar pendët e tyre pasi ushqehen, sepse ato pendë duhet të jenë aq të thjeshta dhe të pastruara për fluturim. Ata nuk përplasen si zogjtë e tjerë, ata fluturojnë lart”, tha ai.

CNN shkruan se sipas studiuesve, në një botë pa shkaba, kafshët e ngordhura natyrisht do të largoheshin më ngadalë nga mjedisi. Kjo do të rezultojë në një “akumulim të baktereve të dëmshme dhe patogjenëve të tjerë që mund të çojnë në shpërthime sëmundjesh në popullatat njerëzore dhe shtazore, veçanërisht në vendet me sisteme të dobëta heqjeje.

Shqiponjat kanë një rol thelbësor në shumë ekosisteme, duke parandaluar transmetimin e sëmundjeve te kafshët e tjera përmes konsumimit të kufomave nga ana e tyre.

Megjithatë, në vend që të mbrohet si një aleat në luftën kundër shpërthimit të sëmundjes, shkaba e gjen veten të gjuajtur dhe të keqtrajtuar në pjesë të Afrikës.

Një studim i botuar në fillim të këtij viti mbi grabitqarët e savanës afrikane, të cilët përfshijnë shkaba, zbuloi se ka një rënie të dukshme të numrit të tyre.

Disa persona në Afrikën e Jugut vrasin shkaba në mënyra të ndryshme, përfshirë atë të helmimit.

Çka mendonjë shqiptarët për Shqiponjën?

Shqiptarët e konsiderojnë veten se janë bij të Shqiponjës, ose që banojnë në vendin e saj. Studiuesi Aleks Buda konfirmon: “Shqiponja në flamurin tonë ka kuptimin e një simboli etnik e një totemi, d.m.th., të një kafshe të shenjtë, që konsiderohet si i pari i fisit. Shqiponja dhe simboli saj e kanë burimin te shqiponja zeusiane. Madje, edhe vetë Zeusi i Dodonës konsiderohej një shqiponjë. Pirrua i Epirit u thirr prej ushtarëve të tij shqiponjë. Ai iu përgjigj ushtarëve: “Është merita juaj që unë jam shqiponjë dhe si të mos jem, kur ju me armët tuaja më keni ngritur lart, si me krahë të shpejtë. Nga ky dialog studiuesit shohin edhe burimin e emrit Shqipëri = Shqiponjë.

Gjatë mesjetës, shqiponja është prezente në heraldikat e familjeve të mëdha feudale, si te Kastriotët, Muzakajt dhe Dukagjinët. Simboli i unitetit tonë kombëtar gjeti një pasqyrim më të madh në epokën e Rilindjes Kombëtare. Shqiponja gjendet e gdhendur në: porta, dyer, oxhaqe, tavane, varreza, mburoja, tatuazhe, djepa, furka, kuti duhani, orendi shtëpiake etj., të cilat janë dëshmi e përhapjes së kultit të këtij shpendi madhështor në Shqipëri.