Afro 50 vjet më parë, ekonomisti i njohur Milton Friedman shkroi se bizneset nuk kanë përgjegjësi mbi shoqërinë, por vetëm për krijimin e pasurisë. Në gjysmë shekulli që nga ajo kohë, ekonomistët kanë ndryshuar arsyetimin.

“Përgjegjësia sociale e biznesit është të rrisë fitimet e tij”, është shprehur Friedman duke shtuar se nuk ishte detyrë e industrisë të përmbahej nga dëmtimi i mjedisit, të parandalonte pabarazinë ekonomike, ose të investonte në kauza filantropike. Teoria e tij ishte se bizneset krijojnë pasuri private të cilat do të rregullojnë problemet e shoqërisë.

Por në 50 vitet që nga koha, mendimet më të fundit nga pasardhësit e Friedmanit e kanë sfiduar atë teori, edhe pse e pranojnë logjikën e tij, shkruan “scantv”.

Nëntëdhjetë e tre përqind e 250 kompanive më të mëdha në botë tani lëshojnë raporte të përgjegjësisë sociale të korporatave për të demonstruar përkushtimin e tyre ndaj gjithçkaje, nga qëndrueshmëria mjedisore e deri te të drejtat e njeriut. Këto kompani po ju kushtojnë një vëmendje të veçantë furnitorëve dhe po mbështesin komunitetet e tyre.

Pikëpamjet e reja të ekonomistëve janë se bizneset duhet të kontribuojnë në të mirën e shoqërisë, veçanërisht kur bëhet fjalë për qëndrueshmërinë. Ekonomia është më efikase kur një lum nuk ndotet kurrë se sa lumi ndotet nga biznesi dhe më pas pastrohet nga të tjerët.

Në fund të Luftës së Dytë Botërore, 85% e botës jetuan ekonomi të pazhvilluara. “Ata nuk dogjën shumë karburant. Ata nuk konsumuan shumë energji dhe nuk prodhuan shumë dioksid karboni”. Ndërsa sot po vihet në dyshim nëse toka madje ka burime të mjaftueshme për të mbështetur një ekonomi kaq të madhe.

Roli i biznesit në qëndrueshmërinë

Ishte biznesi që e përdori pasurinë e tij për të bërë presion ndaj politikanëve për të rregulluar industrinë e tyre dhe është biznesi që duhet të ndihmojë në ndërtimin e një sistemi ekonomik më të qëndrueshëm, ku hendeku midis të pasurve dhe të varfërve është shumë më i vogël. “Ne rishkruajmë rregullat më parë, për ta bërë ekonominë më të pabarabartë, dhe tani duhet t’i rishkruajmë ato edhe një herë për t’i bërë ato më të barabarta”, thotë Stiglitz, nobelist në shkencat ekonomike.

Ideja e tij është investimi në kapitalin njerëzor. “Nuk është vetëm IQ, nuk është vetëm se sa i zgjuar je, por sa këmbëngulës dhe i shoqërueshëm je, sa vetëkontroll keni”.

Individët mund të ndihmojnë në motivimin e bizneseve për të lëvizur drejt politikave më të qëndrueshme përmes investimit të ndikimit, të cilat mund të ndihmojnë në nxitjen e ndryshimeve pozitive në çështjet mjedisore, sociale dhe qeverisëse. “Njerëzit e kuptojnë se ka rëndësi nëse ekonomitë prodhojnë rritje të qëndrueshme, ata janë në fazat e hershme të përpjekjes për të kuptuar se çfarë do të thotë kjo në drejtim të synimeve të ndjeshme për investimet e tyre.”