I dërguari i posaçëm i Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar bëri një hetrik vizitash në Bosnje dhe Hercegovinë.

Tensionet e larta që kanë karakterizuar klimën politike dhe shoqërore në BeH, kanë zgjuar frikë ndaj një regresi potencial si të viteve të errëta të 90-ta.

Kjo frikë, sigurisht është frikë e vendeve perëndimore, përkundër fuqive aziatike si Rusia dhe Kina të cilat frikën e kanë profit dhe motiv.

Vizitat e shpeshta dhe angazhimi intensiv amerikan po shihen si indikatorë të qartë të investimit politik të ShBA-së në reformën e Ligjit Zgjedhor, ku po zhvillohen negociatat afatgjata ndërmjet përfaqësuesve politikë vendas dhe ndërmjetësuesve ndërkombëtarë.

Escobar është më i drejtpërdrejtë dhe i prerë kur bëhet fjalë për kritikat ndaj anëtarit serb të Presidencës së BeH-së dhe presidentit të SNSD-së, Milorad Dodik, si zyrtari politik më përgjegjës për bllokadat aktuale të institucioneve shtetërore, dhe trumbetuesit të “shpërbërjes” së shtetit.

Dodik, për një kohë të gjatë tashmë BeH-në, e quan “shtet jo-funksional” nga i cili entiteti serb duhet shkëputet, ndërsa vendet perëndimore, anasjelltas, thonë se “Dodik vetë e defunksionalizon shtetin dhe e quan ‘jo-funksional’”.

Por, nga dhe si ndërroi Dodik, që dikur thuhej të ishte fllad i erës së Ballkanit nga disa politikanë të rëndësishëm perëndimorë?

Nga “fllad i freskët” në listën e zezë

Në vitin 1999, Përfaqësuesi i Lartë i atëhershëm Carlos Westendorp përdori Fuqitë e Bonit dhe hoqi radikalin Nikola Poplasen nga posti i Presidentit të Republikës Srpska, duke lejuar Dodikun të mbetet kryeministër i RS-së me vetëm dy vende, por me mbështetjen e vendeve perëndimore.

Arsyeja ishte se atëherë konsiderohej politikan i moderuar.

Citohet edhe deklarata e sekretares së shtetit të atëhershme amerikane, Madeleine Albright, nga koha e administratës së presidentit Bill Clinton, se Milorad Dodik ishte “një frymë e freskët në Ballkan”.

“Të mos harrojmë se i njëjti person që ankohet për pushtetet e Bonit është dikush që përdori fuqitë e Bonit në avantazhin e tij, dikush karriera politike e të cilit filloi me largimin e Partisë Radikale, e cila i mundësoi të merrte kontrollin dhe pushtetin në korrupsionin në RS”, tha Escobar.

“Dhe pamundësia për të folur me një zë në nivel të institucioneve qendrore nuk u ftua në Forumin e Demokracisë të organizuar nga presidenti amerikan Joe Biden, ku BeH është një nga vendet e pakta në Evropë që nuk ka marrë ftesë”, është shprehur ai.

Ngritja politike e Dodikut dhe kush e ndihmoi në këtë?

“Është e drejta e Përfaqësuesit të Lartë të arrijë vendimin, të cilin ai e mori në bazë të Marrëveshjes së Dejtonit, e cila përmbante një klauzolë se ai ishte mbi Kushtetutën e BeH-së dhe kushtetutën e entitetit”, kishte thënë Dodik në mars të vitit 1999, duke komentuar përfaqësuesin e lartë të atëhershëm të BH-së, Carlos Westendorp.

“Ai kërcënoi zhvillimin demokratik të Republikës Srpska dhe në këtë drejtim ai bëri shumë dëme. Është mirë që u largua”.

Sot, Dodik nuk e njeh as Përfaqësuesin e Lartë Christian Schmidt si Përfaqësues të Lartë në BeH dhe thotë për fuqitë e Bonit se “ata nuk janë një element i Dejtonit” dhe se ai do t’i “përmbysë”.

Me këtë rishikim, kur Dodikut iu mundësua të ngrihej politikisht nga bashkësia ndërkombëtare, një dëshmi e pabesueshme e “transformimit” të tij është një nga deklaratat e tij më të fundit, dhënë disa ditë më parë në Beograd në forumin “Republika Srpska – kthimi i kushtetutës së vjedhur”.

“Gjithçka varet nga ne, nuk varet nga ata të mëdhenjtë. Nuk varej as kur vepruan në mënyrë të ngurtë. Sigurisht, bombat e tyre duhet të shmangen, por duhet të kemi përfaqësues në takime që mund t’i rezistojnë të tilla”.

“Dhe pastaj çdo gjë mund të jetë në vendin e vet, kjo varet jo vetëm nga karakteri politik, por edhe nga karakteri njerëzor, sepse nëse dikush nuk ka karakter, atëherë ai do të bëjë gjithçka që i thonë, por nëse ka karakter dhe është besnik ndaj interesat e popullit të tij, atëherë nuk ka frikë”, tha Dodik.

Në fund të fundit – Dodik dekoroi Poplasen

Kujtojmë se Westendorp shfrytëzoi kompetencat e Bonit duke suspenduar radikalin serb Nikola Poplasen, i cili synonte ta largonte Dodikun nga posti i kryeministrit të RS-së, gjegjësisht refuzoi ta emëronte atë si kryeministër të caktuar për qeverinë e re.

Si kandidat i SDS dhe SRS në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1998, Poplasen u zgjodh president i RS dhe Dodik ka qenë kryeministër që nga zgjedhjet e fundit në 1996.

Pasi iu ndalua të kandidonte në zgjedhje, Poplashen dhe bashkëpunëtorët e tjerë dhanë dorëheqjen si president i RS SRS më 29 maj të vitit 2002, me qëllim që të lejonin partinë të kandidonte në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2002.

Në 20 vjetorin e themelimit të Republika Srpska, më 12 janar të vitit 2012, Presidenti i RS, Milorad Dodik, i dha Nikola Poplasen Urdhrin e Republikës Srpska.

Por në pak më shumë se 22 vjet, ky “fllad i freskët”, u rrah nga Sekretari amerikan i Shtetit, i cili është prej disa vitesh në listën e zezë të SHBA-së dhe po përballet me kërcënime për sanksione të reja nga BE-ja.

Pse me HDZ-në?

Duhet kujtuar një kafe të shkurtër, por shumë të rëndësishme mes Dodikut dhe gazetarit Slobodan Vaskoviç, një kritik shumë i mprehtë i Dodikut dhe qeverisë së tij, disa vite më parë, i cili shkruante për këtë takim në blogun e tij.

Dodik ka treguar se i frikësohet “sulmeve” nga Kroacia fqinje, si anëtare e BE-së.

Ai konfirmoi se, për t’i neutralizuar dhe parandaluar ata, kishte bërë një aleancë me opsionin më të fortë politik midis kroatëve, HDZ BeH dhe Presidentin Dragan Çoviç.

Kështu tha presidenti i atëhershëm i RS-së, në një nga bisedat e rralla me një gazetar-bloger nga Banja Luka, kritiku i tij më i mprehtë Sllobodan Vaskovic.

Përkatësisht, siç ka shkruar Vaskoviç për këtë takim, i pyetur nga Dodik se çfarë mendon ai (Vaskoviç) se ku ka gabuar, Vaskovic është përgjigjur se ka bërë dy gabime të mëdha.

“E para është se marrëdhëniet boshnjako-serbe duhej të forcoheshin, sepse ata janë dy kombet më të fortë në BeH. E dyta është se ai “përplasi” derën e Perëndimit me këmbë”, tha ky gazetar për Dodik.

Pas kësaj, Dodik u përgjigj se nuk kishte gabuar dhe se “vendimi për të shkuar me HDZ-në ishte vendimtar për mbijetesën e RS”, me të cilën gazetari Vaskovic nuk ishte dakord.

Dodik i shpjegoi se pas vendimit për të shkuar me HDZ-në, të gjitha sulmet ndaj Republikës Srpska nga Kroacia, e cila është anëtare e BE-së, ishin ndalur në pesë vitet e fundit dhe se ky ishte suksesi i tij i madh, i cili mundësoi mbijetesa e RS -a”. /Albanianpost.com