Shkruan: Ćerim Bajrami

Të premten, më 14.10. 2022 pasdite, në Sh.F. në Reçan është mbajtur një takim me përfaqësuesit e rreth 15 vendbanimeve të Zhupës dhe Podgorës afër Prizrenit, lidhur me shqetësimin e madh të banorëve të vendbanimeve të caktuara të këtyre rajoneve, lidhur me privatizimin e diskutueshëm të atarëve të fshatit (‘utrina’), të cilat janë vënë në shitje nga Agjencia për privatizim.

Në takim morën pjesë kryetari i Komunës së Prizrenit, z. Shaqir Totaj, me drejtorin e kadastrës, me përfaqësues të DSB-Vakat, në bazë të dakordimi nga takim në komun nga 21.09.2022.

Shumë të pranishëm nga disa vendbanime e theksuan problemin e madh të këtij privatizimi të nxituar, kryesisht atarët e fshatit dhe disa ndërtesa të rrënuara të ish-kooperativave, gjegjësisht dyqaneve të ndërmarrjes tregtare “Lirija” dhe më vonë “Sredačka Župa”.

Përkatësisht, shumica e banorëve të këtyre – fshatrave kryesisht boshnjake – as që e dinin se atari i fshatit të tyre ishte në pronësi – fillimisht nga ish-kompania e madhe tregtare ‘Lirija’, dhe më vonë nga ‘kompania’ ‘Sredačka Župa’ e cila u shkëput prej saj!

Sidomos kjo ‘kompani’ e dytë, së cilës iu transferua pronësia në vitin 1993, pra në një kohë kur individuat të popullit serb dhe regjimit mund të bënin si të donin, madje edhe të manipulonin strukturën e pronësisë së atarëve të vjetër të fshatit.

Është interesant fakti se askush nga strukturat komunale në këto 20 vjet e më shumë, dhe as nga niveli qendror, nuk është marrë me këtë grabitje të tokave rurale, edhe pse sipas ligjit të ri, komuna është subjekt ligjor (‘pronar’) i asaj toke?! 

Në vetë takimin, disa ekspertë nga disa fshatra të qarkut paraqitën prova dhe argumente që mbështesin neglizhencën e këtij problemi si nga autoritetet komunale ashtu edhe nga komuniteti më i gjerë.

Poashtu Ćerim Bajrami ka bërë një prezantimin, i cili i shqetësoi disa nga komuna, kështu që ata bënë vërejtje për ‘ton të lartë’, përmenda se askush nuk mund t’i shpëtojë përgjegjësisë për atë që po ndodh tani, qoftë në nivel lokal apo qendror.

Po ashtu nënvizova se këtë problem e trajtuan të tria subjektet politike boshnjake në nivel qendror, në takimin me kryeministrin e Qeverisë së Republikës së Kosovës, z. Albin Kurti, 30 shtator 2022, dhe se edhe ai ka premtuar angazhim…

Një nga informacionet shqetësuese, që u dëgjua sot në mbledhje, është se bëhet fjalë për reth pesë mijë hektarë tokë në reoni i Zhupës që pretendohet se janë në pronësi të ish-ndërmarrjes së likuiduar ‘Sredačka Župa’!?

Nëse kjo është e vërtetë, nënvizova, është një vjedhje e thjeshtë.

Në fund dhe në këtë takim, si dhe në takim me kryeministrin Kurti, theksova se institucionet e Kosovës nuk duhet të bëjnë gabime dhe të marrin vendime që bien ndesh drejtpërdrejt me nenin 16 të Konventës Evropiane për mbrojtjen e minoriteteve, si dhe Neni 2 i Ligjit për Mbrojtjen dhe Promovimin e të Drejtave të Komuniteteve dhe Pjesëtarët të tyre, Republikës së Kosovës.

Dhe në fund, më është dashur të theksoj shembullin tonë pozitiv nga viti 2016, nga pozita e dy deputetëve të Kuvendit të Kosovës dhe një ministri në Qeveri, në emër të Koalicionit Vakat, lidhur me pezullimin e dhënies së lejeve për ndërtim të mini hidrocentraleve përgjatë lumit Bistrica në Zhupë, ku janë planifikuar deri në 11 hidrocentrale. Nëse kjo nuk do të ishte ndalur në institucione, me kërkesën tonë, do të ishte shkatërruar mjedisi dhe do të dëmtoheshin urbanistikisht shumica e vendbanimeve në këtë rajon dhe qyteti i Prizrenit do të kishte mbetur pa sasi të madhe të ujit pijshem.

 Asnjëherë nuk duhet të shkohet kundër vullnetit të popullit, as të ‘stërvitet’ ligjet mbi të dobëtit, e në këtë rast janë banorët e këtyre fshatrave, shumica e të cilave janë të banuara nga popullata boshnjake. Për këtë arsye dhe jo vetëm për këtë, ndaloni grabitjen e kësaj prone rurale!