Nga Mike Green

Publikimi i Strategjisë Kombëtare të Sigurisë (NSS) paraqet një kalibrim të pjesshëm të botëkuptimit të Donald Trumpit me botën reale që ai ka hasur që kur u bë president. Si rrjedhojë, ka elemente që thjesht nuk do të tingëllojnë si ai, dhe elemente që tingëllojnë shumë më tepër si ai që miqtë dhe aleatët të jenë të rehatshëm.

Realiteti është se dokumentet fillestare të NSS-së pothuajse gjithmonë paraqesin një tranzicion të vështirë nga fushatat në qeverisje. Si të tillë, ato janë kalimtare – të rëndësishme, por jo fjala e fundit në strategjinë e ShBA-ve. Në të vërtetë, politika e administratës për të drejtat e njeriut, tregtinë dhe institucionet multilaterale mund të duken shumë të ndryshme brenda pak vitesh, nga ajo që artikulohet në NSS-në e sotme.

Megjithatë, ka një element në këtë NSS që paraqet një largim të qartë nga e kaluara dhe mund të ndikojë mirë në të menduarit strategjik amerikan edhe në të ardhmen: theksi mbi konkurrencën e madhe të fuqisë me Kinën.

NSS-ja e parë e çdo presidenti që nga fundi i Luftës së Ftohtë kanë qenë disi të mbështetura në një kombinim të pushtetit më të madh. NSS-ja i marsit 1990 i George HW Bush argumentoi se Lufta e Ftohtë do të ndiqej nga “multipolariteti dhe ndërvarësia”.

NSS-ja e parë e Bill Klintonit parashikoi një strategji të “zgjerimit dhe angazhimit”, në të cilën fuqitë kryesore do të bashkoheshin për të ndihmuar në zvogëlimin e rreziqeve dhe barrës së lidershipit amerikan. NSS-ja e parë e George W. Bush pas 9-11, argumentoi se “fuqitë e mëdha të botës gjejnë veten në të njëjtën anë”.

Dhe NSS-ja e parë e Barak Obamës theksoi premtimin për të lëvizur përtej gjeopolitikës, pasi Shtetet e Bashkuara e angazhuan Kinën në sfidat ndërnacionale të tilla si ndryshimi i klimës.

Pothuajse secili nga këta presidentë gjetën vizionin e tyre për kombinimin e pushtetit të madh, disi të ndikuar nga Kina: George H. W. Bush u ngadalësua nga Tiananmen; Clinton iu desh t’i përgjigjej krizës së Tajvanit më 1995-1996 duke forcuar aleancën SHBA-Japoni; dhe Obama u gjet para ndërtimit të bazave airore të Ushtrisë Çlirimtare të Popullit në shkëmbinj nënujorë përgjatë Detit të Kinës Jugore.

Vetëm Xhorxh W. Bush arriti të mbështeste një politikë konsistente ndaj Kinës, por kriza financiare e vitit 2008 tronditi themelet e saj në fund të mandatit të tij. NSS-ja i Trumpit është i pari që fillon duke parashikuar sfidën e Kinës, një hap më i lehtë intelektual në vijimësi të Kongresit të Partisë Triumfale të XI Jinpingit në tetor 2017, por që ka gjasa të formësojë të menduarit strategjik amerikan për njëfarë kohe.

Megjithatë, megjithëse identifikimi i konkurrencës së fuqisë së madhe do të zgjasë, mënyrat dhe mjetet e lidhura me atë strategji mbeten të gabuara ose jo të plota dhe do të duhet të evoluojnë ose të ndryshojnë.

Mangësia e parë në mjete është e nënkuptuar në shtyllën e tretë nga katër të tillë të NSS-së, “paqja përmes forcës”, e cila thekson zhvendosjen drejt një strategjie mohimi kundrejt kundërshtarëve. Ky është një propozim i shtrenjtë (nëse është i nevojshëm), veçanërisht duke pasur parasysh arritjen e rritjes ushtarake të Kinës në Paqësorin Perëndimor.

NSS-ja adreson këtë mangësi duke premtuar shpenzime më të parashikueshme të mbrojtjes. Do të jetë kritike që administrata të mbajë këtë mesazh në Kongres.
Mangësia e dytë në mënyra dhe mjete është mungesa e plotë e një strategjie koherente tregtare. NSS-ja identifikon problemin e politikave agresive ekonomike të Kinës, por zgjidhja e vendosur është shumë e njëanshme.

Administrata me të drejtë do të nxjerrë një sërë masash ndëshkuese kundër Kinës për transferimin e detyruar të teknologjisë dhe shkeljet e pronësisë intelektuale në muajt e ardhshëm dhe më pas Pekini do të hakmerret kundër firmave të mëdha amerikane. Po pastaj?

Përgjigjja duhet të jetë presion i bashkërenduar mbi Kinën me aleatët tanë. Ka pasur një shenjë të asaj që është e mundur në deklaratat japoneze dhe të BE-së për mbështetjen e veprimeve të SHBA-ve kundër Kinës sipas Seksionit 301 javën e kaluar, por nevojitet shumë më shumë përpjekje kolektive.

Ishte mjaft i keq fakti që administrata u tërhoq nga Partneriteti Trans-Pacific (TPP) dhe i nxorri Shtetet e Bashkuara jashtë lojës së sundimit në Azi. Tani presidenti rrezikon të jetë edhe më tej i izoluar dhe i anashkaluar nga Kina, pasi ai vuri NAFTA-në, KORUS-në dhe vetë OBT-në në rrezik pa asnjë fitim të konsiderueshëm për eksportuesit amerikanë (krejt e kundërta, pasi humbja e pjesës së tregut do të ishte një goditje, veçanërisht për fermerët dhe blegtorët e ShBA-ve).

Problemi i tretë lidhet me të drejtat e njeriut dhe demokracinë. Administrata ka qenë e fortë në mbështetje të këtyre normave universale në Venezuelë dhe Kubë në krahasim me Obamën, por qasja aktuale ngjall argumentin e ambasadorit të dikurshëm Jeane Kirkpatrick rreth “diktatorëve dhe standardeve të dyfishta” në fillim të administratës Reagan.

Është e lehtë që të caktosh autoritarë në radhët e tua, duke iu kundërvënë autoritarëve në kampin e kundërshtarit tuaj, por eventualisht autoritarët në kampin tënd do të bëhen burime të dobësisë dhe rrezikut. Nga mesi i viteve 1980, qasja e Kirkpatrick u hapi rrugën për një qasje shumë më të nuancuar dhe strategjike kur Sekretari i Shtetit Xhorxh Schultz bindi Reaganin se ai duhej të ushtronte presion ndaj Ferdinand Marcos në Filipine dhe Chun Doo-hwan në Korenë e Jugut për të lëvizur drejt demokracisë, por të mos harrojmë që aleatët bëhen shumë të cenueshëm ndaj revolucionit dhe trazirave.

Presidenti Rodrigo Duterte në Filipine është një nga disa figura autoritare që Trump ka zgjedhur të mos i bëjë presion, por administrata e tij do të duhet të zhvendoset nga Kirkpatrick drejt Schultz në mënyrë që të jetë në anën e duhur të historisë.

Çdo NSS ka kontradikta në artikulimin e qëllimeve, mënyrave dhe mjeteve. Ky nuk është i ndryshëm. Strategjia do të duhet të evoluojë. Këshilltari i Sigurisë Kombëtare H.R. Mc Master dhe hartuesi i draft dokumentit, Nadia Shadlow, e kanë ndihmuar presidentin të formulojë fillimet e një strategjie koherente.
Ajo ka nevojë për punë, por ata meritojnë kredi për prodhimin e një dokumenti aq koheziv sa të ndonjë nga paraardhësit e tij dhe në shumë aspekte shumë më të ndershëm rreth sfidave. Ta bësh këtë në vitin e parë të administratës ndodh për herë të parë, veçanërisht në një administratë të udhëhequr nga presidenti më shkatërrues në historinë moderne. (Foreign Policy/Lexo.al)