Shkruan: Arben Dashevci, njohës i çështjeve të sigurisë

Republika e Kosovës nuk do ta harroj rastin e Bajnskës dhe asgjë më nuk do të jetë e njëjtë në aspektin e sigurisë pas 24 Shtatorit 2024.

Vigjilenca nuk ka alternative.

Në shumicën e rasteve, terrorizmi është një formë kolektive e kriminalitetit, e cila kërkon një strukturë të qartë organizative, strukturë të rreptë hierarkike, militantizëm, solidaritet dhe përpjekje të anëtarëve të organizatave terroriste për të fshehur identitetin e tyre nga publiku, veçanërisht para se të kryejnë një sulm.

Të gjithë elementët që përbëjnë strukturën organizative të grupeve terroriste janë të lidhura drejtpërdrejt me qëllimet e tyre dhe mekanizmat, mjetet dhe metodologjia e veprimit janë zgjedhur në mënyrë që ato synime të përmbushen në mënyrën më të përshtatshme.

Me variacione më të vogla apo më të mëdha, përmes studimeve të mëparshme të të gjitha llojeve të organizatave terroriste në botë, janë diferencuar dy sisteme bazë mbi të cilat ato bazohen: sistemi i tresheve apo i pesësheve, pra sistemi i degëve apo celulave.

Emri “tre” ose “pesë” tregon numrin e anëtarëve që përbëjnë një organizatë terroriste ose disa pjesë të saj.

Një sistem i organizuar në këtë mënyrë ofron një shkallë të lartë sigurie për terroristët sepse e vendos një anëtar të organizatës që nuk është në një pozicion drejtues në një pozicion që të jetë në gjendje të identifikojë më së shumti dy, tre ose katër anëtarë të tjerë në çdo kohë të caktuar. , ndërkohë që shpesh nuk ka njohuri bazë për pjesën tjetër të rrjetit.

Ndryshe nga ai, menaxheri i nivelit të parë, më të ulët, me përjashtim të tre-pesë ekzekutorëve, njeh maksimumi katër drejtues të tjerë të rangut të tij, pra deri në nivelin më të lartë.

Në atë sistem, i cili, nëse tregohet grafikisht, merr formën e një piramide, anëtari në krye, pra lideri suprem, di më së shumti për organizatën dhe anëtarët e saj. Prandaj, mbrojtja efektive e liderit suprem arrin mbrojtjen më të mirë të të gjithë piramidës.

Natyrisht, shërbimet e sigurisë mendojnë në drejtim të kundërt, duke e ditur se me arrestimin e liderit suprem, më lehtë mund të kërcënojnë të gjithë anëtarët e tjerë të organizatës terroriste. Megjithatë, për shkak të nënshtrimit të mirë të terroristëve, si dhe indoktrinimit ideologjik të drejtuesve dhe anëtarëve të grupit, të cilët janë më të gatshëm të vdesin sesa të dorëzohen, veprime të tilla rrallë përfundojnë me kapjen e liderëve.

Terroristët modernë përgjithësisht mblidhen në grupe të vogla – celula, të cilat zakonisht kanë një emër konspirativ dhe numërojnë nga pesë deri në dhjetë anëtarë, me një sistem të thjeshtë dhe efikas të udhëheqjes dhe mbajtjes së lidhjeve me celula të tjera.

Ata i organizojnë aktivitetet e tyre sipas parimit të ndarjes së detyrave në njësi më të vogla, ku një pjesë e anëtarëve është përgjegjëse për sigurimin e burimeve materiale të nevojshme për funksionimin e grupit – logjistikë, një tjetër për stërvitje, e treta për kryerjen e sulmeve etj.

Në rast se veprimi e kërkon këtë, në qeli futen terroristë të tjerë të të njëjtit orientim ideologjik që zotërojnë njohuri ose aftësi specifike të nevojshme për ekzekutimin me sukses të detyrës.

Çdo qelizë është relativisht e pavarur gjatë kryerjes së veprimeve, madje në disa organizata ata konkurrojnë mes tyre për të parë se cila do të ketë më shumë viktima ose do të shkaktojë dëme më të mëdha materiale në objektin e sulmit.

Për shkak të shembujve të shumtë të tradhtisë së anëtarëve individualë, si dhe infiltrimit të anëtarëve të shërbimeve të sigurisë në organizatat e tyre, liderët terroristë përpiqen t’i mbajnë qelizat konspirative ndaj njëra-tjetrës, domethënë të vënë në dispozicion informacione për struktura më të gjera organizative vetëm për një rreth të ngushtë menaxherësh dhe se tabloja e plotë mbetet e njohur vetëm për një person, i cili është në pozitën më të lartë në hierarkinë e organizatës terroriste.

Struktura hierarkike e organizatave terroriste mund të jetë komplekse, veçanërisht kur bëhet fjalë për ato më të zhvilluara, nga ato të mëdha deri te rrjetet e grupeve më të vogla të organizatave, por përgjegjësitë, përgjegjësia, struktura dhe aparatet e menaxhimit janë mjaft të qarta.

Pritja e anëtarëve të rinj, nisur nga specifika e këtij fenomeni, nuk ka veçori rreptësishtë formale, me faktin se mund të shoqërohet me betim, nënshkrim ose deklaratë gojore për pranimin e ideologjisë, parimit të konspirativitetit, struktura hierarkike e organizatës etj.

Disa grupe terroriste prezantojnë anëtarë të rinj përmes ritualeve të caktuara dhe në mjedise të mbushura me simbole terroriste.

Mospranimi i ideologjisë dhe qëllimeve të organizatave terroriste nga numri më i madh i shteteve dhe shoqërive ka bërë që ato të veprojnë në mënyrë të paligjshme, gjë që nënkupton përpjekjen e terroristëve për të kryer shumicën e aktiviteteve të tyre në fshehtësi, para së gjithash duke fshehur përkatësinë në këto grupe, dhe më pas burimet e tyre të financimit, bashkëpunëtorët dhe ndihmësit, vendet ku takohen dhe qëndrojnë, çdo dokumentacion etj.

Në këtë kuptim, ata i kushtojnë vëmendje të veçantë fshehjes së lidhjeve të tyre me shërbimet e inteligjencës dhe sigurisë dhe forcat speciale, d.m.th. veprime të veçanta të vendeve të huaja, nga të cilat marrin shpeshherë materiale vendimtare dhe ndihmë të tjera për veprimtarinë e tyre.

Për të shmangur kapjen nga anëtarët e shërbimeve të sigurisë të angazhuar në neutralizimin e terrorizmit, dhe shpesh për të fituar dhe rritur popullaritetin në mesin e “shokëve” të tyre dhe publikut të gjerë, terroristët përdorin emra ose pseudonime të paligjshëm, “luftës”, disa ose më shumë prej tyre.

Grupet terroriste i kushtojnë vëmendje të madhe trajnimit sistematik dhe të planifikuar të anëtarëve të tyre, veçanërisht në segmentin e aftësisë fizike dhe trajtimit të armëve të zjarrit dhe eksplozivëve, të cilat i blejnë në tregje ilegale, i marrin nga vendet mike, ushtritë dhe shërbimet e inteligjencës ose vjedhin nga magazinat.

Në bazë të veprimeve brutale dhe të tmerrshme për sa i përket numrit të viktimave është planifikimi i detajuar dhe i saktë, i ngjashëm me operacionet komplekse të luftës.

Bartësit e këtyre aktiviteteve janë zakonisht strategë inteligjentë dhe me përvojë, të aftë për të hartuar një veprim efikas dhe racional, bazuar në inteligjencën e grumbulluar për objektin, veçanërisht dobësitë e tij.

Përveç kësaj, organizatorët e aksioneve, si dhe çdo terrorist individualisht, kanë detyrë të vazhdueshme të zbatojnë një sërë masash parandaluese të sigurisë, me qëllim që të pengojnë veprimet e shërbimeve të sigurisë që pasojnë dhe përpiqen të ndërpresin aktivitetet e tyre.

Ndoshta edhe më shumë se indoktrinimi ekstrem, trajnimi dhe motivimi për të kryer sulme, suksesi i terroristëve ndikohet nga baza e tyre ekonomike, domethënë fondet që ata mund të investojnë në veprime.

Që plani i terroristëve të ketë sukses, ndonjëherë duhen një shumë jashtëzakonisht e madhe parash, si për shembull në rastin e rrëmbimit të Aldo Morës, për të cilin Brigadat e Kuqe shpenzuan rreth një miliardë lira e gjysmë.

Në epokat e mëparshme, terroristët ishin kryesisht të “vetëfinancuar”, duke përdorur mbledhjen e “raketave”, duke rrëmbyer persona të pasur dhe me ndikim për hir të shantazhit të familjeve dhe partnerëve të tyre të biznesit, ndërsa sot terroristët mbështeten në një masë shumë më të madhe në ndihmën. të vendeve mike – p.sh. rasti i lidhjes Hizbollah-Iran.

Mund të vërehen dy nivele tradicionale të analizës së sigurisë, përkatësisht: Niveli i parë i sigurisë kombëtare – me karakter shtet-qendër, në të cilin vendin qendror e zënë vlerat tradicionale të shtetit, për të cilat shteti kujdeset përmes tij  sistemi i sigurisë.

Niveli i dytë i sigurisë ndërkombëtare – në të cilin promovohen vlerat e bashkësisë ndërkombëtare, për të cilat shtetet kujdesen përmes marrëdhënieve ndërkombëtare, bashkëpunimit ose përmes organizatave të caktuara ndërkombëtare.

Konceptet tradicionale të sigurisë ndërkombëtare janë: ekuilibri i fuqisë dhe siguria kolektive.