Dhjetëra mijëra protestuan kundër qeverisë dhe në kujtim të shembjes së çatisë së stacionit hekurudhor që vrau 15 persona.

Udhëheqësi i fuqishëm populist i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, po përballej me sfidën e tij më të madhe, ndërsa demonstratat e udhëhequra nga studentët u intensifikuan në fundjavë në atë që quhej lëvizja më e madhe protestuese e vendit ballkanik, shkruan The Guardian.

Tre muaj pas ditës kur një tendë betoni u shemb në hyrje të stacionit hekurudhor të Novi Sadit, dhjetëra mijëra protestues u mblodhën në qytetin verior, duke bllokuar tre urat e tij në përkujtim të 15 personave të vrarë në aksident. Për tragjedinë është fajësuar drejtpërdrejt paaftësia dhe korrupsioni i qeverisë.

“Ajo që po shohim janë protestat më të mëdha në rrugë në historinë e Serbisë”, tha Dejan Bagariq, një student i masterit duke folur nga qyteti. “Nuk ka pasur kurrë diçka të tillë, njerëzit janë me të vërtetë të animuar sepse të gjithë janë ngopur nga korrupsioni dhe kjo qeveri është shumë e korruptuar”.

Shpërthimi i së shtunës – kulmi i protestave që filluan në nëntor – janë përqendruar në atë që demonstruesit e kanë përshkruar si mosgatishmëri të qeverisë për të pranuar ndonjë përgjegjësi për tragjedinë. Rindërtimi i stacionit u krye në bashkëpunim me një konsorcium shtetëror kinez, si pjesë e një projekti të madh infrastrukturor që kritikët pretendojnë se i kushtoi pak ose aspak vëmendje rregulloreve të sigurisë.

Deri në javën e kaluar tubimet anti-qeveritare ishin përhapur në më shumë se 100 qytete dhe fshatra në mbarë vendin.

Shkalla e protestave, tha avokati i të drejtave të njeriut, Çedomir Stojkoviq, ka dëshmuar “përtej çdo dyshimi” se demonstratat jo vetëm janë nxitur nga neveria për korrupsionin, por ishin një mënyrë që qytetarët të shprehin pakënaqësinë e tyre me sundimin gjithnjë e më autoritar të presidentit të tyre nacionalist.

Për një brez të rritur në internet, njohuria për botën përtej Serbisë së varfër është lehtësisht e disponueshme. Gjithashtu e paprecedentë është aftësia për të organizuar me shpejtësi protesta duke anashkaluar mediat e kontrolluara nga shteti – dhjetëra mijëra studentë grevistë morën pjesë në një bllokadë 24-orëshe të një kryqëzimi të madh në Beograd javën e kaluar.

Vuçiq ishte përballur me protesta të ngjashme vitin e kaluar pas akuzave për zgjedhje të manipuluara, të ndihmuara, thonë kundërshtarët, nga një peizazh mediatik që mbetet një nga më të censuruarat në Europë. Ndryshe nga këto demonstrata, megjithatë, ishin partitë opozitare, vetë shpesh të diskredituara, ato që udhëhoqën reagimin.

“Njerëzit duan që qeveria dhe Vuçiqi të largohen më në fund”, tha Stojkoviq, i cili mori pjesë si student në protestat masive mbi 25 vjet më parë kundër Sllobodan Millosheviqit, të fortit të ndjerë jugosllav dhe ish-presidentit të Serbisë, politikat e të cilit shkaktuan zbritjen e rajonit në gjenocid gjakatar. Protestat i hapën rrugën përmbysjes së Millosheviqit në vitin 2000.

“Këta studentë ishin fëmijë kur Vuçiq u bë president tetë vjet më parë dhe ata duan demokraci. Është duke u ngritur… ky është momenti pak para se tullumbacja të shpohet nga gjilpëra. E ka zënë [qeverinë] të pavetëdijshme”.

Të premten, ndërsa qindra studentë arritën në Novi Sad në këmbë pas një udhëtimi dyditor, 80 km nga Beogradi, Vuçiq, duke iu drejtuar protestave, i tha kombit: “Vendi ynë është nën sulm, nga jashtë dhe nga brenda”, duke i bërë jehonë pretendimeve të mëparshme se protestuesit po punonin për fuqi të huaja të paspecifikuara për ta rrëzuar qeverinë.

Partia Progresive Serbe në pushtet është përpjekur ta qetësojë situatën duke nxjerrë dokumente të klasifikuara për shembjen e stacionit hekurudhor dhe madje ka shkuar aq larg sa ka thënë se do t’i përmbushë të gjitha kërkesat e studentëve. Këtë javë, në atë që u pa si një fitore e parë, aleati i ngushtë i Vuçiqit, kryeministri Milosh Vuçeviq, dha dorëheqje, por pak njerëz besojnë se protestat do të shuhen.

Me papunësinë e të rinjve në nivele rekord dhe të diplomuarve të detyruar në një numër gjithnjë në rritje të shpërngulen jashtë vendit në kërkim të punës, ekziston një ndjenjë në rritje në mesin e të rinjve serbë se ka pak për të humbur.

Për t’i sfiduar goditjet e qeverisë, studentët kanë shmangur qëllimisht shoqërimin me një lidership të çdo lloji, duke siguruar që vendimet të merren së bashku në seancat plenare.

“Ne nuk po zgjedhim dhunën dhe tani për tani as qeveria nuk po zgjedh dhunën”, tha Bagariq në protestat në Novi Sad.

Ndërsa protestat u rritën, Sërgjan Milivojeviq, i cili drejton Partinë Demokratike të opozitës, tha se është e qartë se demonstruesit e rinj të Serbisë tani po i diktojnë ngjarjet.

“Është e parëndësishme se si reagon qeveria”, tha ai ndërsa po ecte përgjatë autostradës së mbytur nga makina që e lidh Beogradin me Novi Sadin. “Studentët po e diktojnë tempin e protestave dhe do të vazhdojnë ta bëjnë këtë derisa të bjerë Vuçiqi”.