Si gazetar dhe poet, dëshmia e tij është e pazakontë. Primo Levi vuri re se në shkrimet e të mbijetuarve shpeshherë përdoren fjalë e tilla si “i papërshkrueshëm” ose “i pashprehur”: gjuha nuk u krijua për botën e paqetë dhe të egër. Por, në përkthimin real të Paul Olchváryt, Debreczeni shkruan me qartësi kinematografike: me një lloj të rezistencës në vetvete, me një vendosmëri për të shfaqur detajet e triumfit mbi dehumanizimin masiv.

Identiteti është i pari. “Si të dëshmoj se jam unë?” – pyet ai pasi i konfiskohen rrobat dhe dokumentet. Por, e mban veten gjallë duke njohur të tjerët dhe përmes marrëdhënieve me ta: Béla Maurer – avokat dhe redaktor nga Novi Sadi; Bálint – gazetar tjetër nga Bratislava; Farkas – mjek nga Budapesti që do ta ndihmojë të shpëtojë nga tifoja; Sanyi Róth – hajdut famëkeq dhe plaku i dhomës me të cilin lidh një miqësi duke i dëgjuar historitë e tij të grabitjeve.

Jeta në kamp është e shpjeguar në detaje: uria, dizenteria, pneumonia, edema e urisë, tregu i trambës që përshpejton “përkeqësimin tonë të menjëhershëm … ata që nuk pinë duhan shpeshherë janë në gjendje të shkëmbejnë, për veten, vlerën e bukës së pesë ose gjashtë jetëve”. Morrat e trupit janë torturë vdekjeprurëse, “vendfushimet e larvave vezulluese të madhësisë së pëllëmbës duke marrë formë në leckat dhe batanijet tona. Ashtu si imazhet e turbullta të makthit, këto njolla të argjendta nisin të trazojnë, më pas përpëliten dhe më pas tmerrësisht përdridhen dhe pa nda shpërndahen. Netët tona të gjysmëgjumit ashtu përfundojnë. Ato orë të caktuara për të pushuar tashti kalojnë me mallkime dhe me gërvishtjet torturuese”.

Më vonë morrat bëhen bartësit kryesor të tifos që qëllimisht futet në kampin Dyrnhau nga gjermanët të cilët i sillnin të burgosur e infektuar – për të eliminuar popullsinë e kampit, pa akuzën për vrasje masive të muajve të fundit të luftës.

Në tregimin e Debreczenit, morrat si metaforë nënkuptojnë nazistët të cilët i mban më në sfond. Bota e përditshme e të burgosurve është ajo e kapove, e të burgosurve paksa më superiorë të cilët për racionet shtesë i terrorizuan ata që ishin Häftlinge (të burgosurit). Një ditë, paraqitja e një oficeri të rrallë të SS-it bëhet gjithnjë e më tronditëse. “Kush është punëtori më i mirë?” – pyet. “46514-shi” – përgjigjet kapoja. Një djalë i ri i përcëlluar nga dielli, ish-druvar nga Karpatet del për të marrë vëmendjen. Njeriu i SS-it “zgjat dorën te këllëfi, nxjerr revolverin dhe shtyp tytën në tëmthin e 46514-shit. E shtëna kumbon. Burri, i cili ishte duke qëndruar drejt si një shtizë flamuri, lëkundet para se të bie me fytyrë poshtë në gropë … ‘një demonstrim i vogël ky’, thotë ai, ‘një shembull se si duhet të ngordhë edhe çifuti më i mirë’”.