Arben Veselaj

Kishte kohë që në ndejat tona për kafe Uran Krasniqi më kishte bërë me dije se po shkruante një libër me tregime, të cilat vetë disi ngurronte t’i quante tregime sepse, sipas tij, nuk ishin tamam tregime, siç thoshte ai “me stil letrar”. Një njërën prej atyre ndejave, duke i rënë shkurt bisedës, e kërkoi mendimin tim, nëse ato tregime më shumë anonin kah letërsia apo kah gaze­taria. I zënë ngushtë nga ajo dilemë, i thashë shkurt se në cilindo zhanër që mund të klasifikoheshin, ato shkrime më pëlqenin dhe i lexoja me shumë ëndje si një lexues i rëndomtë, por edhe si vrojtues i kultivuar i shkrimit.

Jo për t’ia bërë qejfin Uranit – se i kishte rënë pikës me atë teknikë shkrimi – por më shumë për t’i ndarë me të përvojat e leximeve të mia, i thashë se gjithmonë më kishin yshtur librat që rrëfenin për vende reale, për ngjarje reale dhe për njerëz realë. Libra ku gjërat para­qiteshin të gjalla përmes kujtimesh, përsiatjesh eseistike autentike. Libra që shkruheshin nga përvojat reale të autorëve, që shkruheshin për të dhënë një qëndrim të atij që shkruante, ku kritika zbulohej fare qartë, ku jokonformizmi shprehej hapur etj.

I tillë ishte libri i Uranit. 36 rrëfenjat iniciale që lidhe­shin me 36 shkronjat e alfabetit të shqipes rrëfenin nga veta e parë – së pari përvojat e një fëmije, i cili për herë të parë botën e kishte parë në një sfond lufte, pastaj përvojat e një studenti që kishte zbritur nga një fshat i humbur i Kosovës në Prishtinën e zhuritur nga zjarri i luftës dhe, në fund, përvojat e një gazetari të ri në një Kosovë që po zihej e përzihej brenda kazanit të politi­kës traumatike etj.

Tani kur po i shkruaj këto radhë si parathënie me rastin e botimit të këtyre rrëfenjave me titullin Mbledhja e shkronjave, e para gjë që më bie ndër mend është se, shkrimi jofiksional (non fiction), mbi të gjitha, është një përmbajtje mediatike e cila përmes teknikave letrare të shkrimit e paraqet të vërtetën dhe saktësinë në lidhje me subjektin që trajton. Rrëfenjat që Uran Krasniqi i ka nënrenditur në këtë përmbledhje, nga 1 deri në 36, i bëjnë interesante dhe joshëse për lexim pikërisht këto teknika shkrimi, duke sprovuar një lloj “gazetarie let­rare”, ku përmbajtja jofiksionale (dokumentare) na para­qitet herë objektive, herë subjektive e në të cilat Uran Krasniqi është brilant në rrëfim.

Një pjesë e shkrimeve të këtij libri devijojnë nga ky kurs inicial (që po e quaj “gazetari letrare”), dhe shkon drejt një publicistike të pastër. Në shumë prej tyre, në formatin dhe përmbajtjen e kolumnës, jepen mendime për çështje të ndryshme, sidomos politike, por edhe në atë format atyre sikur nuk u mungon narra­cioni – pra lexuesi sikur e ndien praninë e një narratori në sfond.

Në kontekst të përvojës së autorit si gazetar dhe opi­nionist jepen shkrime mbi fenomenet e multikultura­lizmit, të ekstremizmit fetar, sidomos atij shqiptar, për aksidentet dhe vetaksidentet historike dhe politike të kombit tonë, për krizat morale dhe politike, për anar­kitë dhe revanshizmin, për dehumanizimin e shpirtit njerëzor si pasojë e konfrontimeve të përhershme… e shumë të tjera si këto.

Duke mos qenë peng i bindjeve të njëtrajtshme poli­tike, si një opinionist i paanshëm, Uran Krasniqi vë në thumb të kritikës fenomene që stërkeqin dhe helmojnë ambientin politik e kulturor të shoqërisë shqiptare në gjithë shtrirjen gjeografike. Gjuha e drejtpërdrejtë, e thjeshtë dhe bindëse, argumentimi i pakursyer dhe ndje­kja e së vërtetës deri në fund, ngjallin një lloj admirimi për mendimin e këtij autori qoftë edhe atëherë kur nuk pajtohemi me të.

Duke i lexuar këto shkrime të nënrenditura nga A deri në Zh ne zbulojmë një autor që nuk e ka aspak problem t’i zbulojë bindjet e tij politike, racore, etnike etj. Si në një retrovizor ai na paraqet tablo me subjekte të cilat komunikojnë me tri kohët (të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen), duke na dhënë mesazhin (që kurrë nuk thuhet por nënkuptohet) për të vërtetën, të cilën më së miri e përkufizon një mendim i Oscar Wilde: “E vërteta rrallëherë është e pastër dhe asnjë­herë e thjeshtë”.

Prishtinë, dhjetor 2021