Të gdhendura në muret e një vendi në shkretëtirën Atbai në Sudanin lindor, vizatimet prehistorike shkëmbore tregojnë një histori të së kaluarës shumë të largët.

Megjithëse rajoni i sotëm është jashtëzakonisht i thatë, veprat e artit nënkuptojnë se dikur ishte një tokë e harlisur dhe e gjelbër, plot me ujë, kullota dhe kafshë të egra.

Në mënyrë të pabesueshme, vepra e artit daton vetëm rreth 4000 vjet më parë, duke sugjeruar se kjo pjesë e shkretëtirës së Saharasë ka pësuar ndryshime të shpejta dhe rrënjësore vetëm në mijëra vitet e fundit.

Në studimin e tyre të ri, arkeologët nga Universiteti Macquarie përshkruajnë zbulimin e 16 vendeve të artit shkëmbor në shkretëtirat rreth Wadi Halfa, një qytet në Sudanin verior pranë kufirit me Egjiptin.

Midis figurave të shumta të përshkruara në art, studiuesit gjetën ilustrime të njerëzve, antilopave, elefantëve dhe gjirafave. Kishte gjithashtu një paraqitje të vazhdueshme të bagëtive – gjë që është mjaft e habitshme duke marrë parasysh klimën aktuale hiper-të thatë të shkretëtirës Atbai.

Sot kjo zonë nuk ka pothuajse asnjë reshje vjetore, gjë që e bën të pamundur blegtorinë. Megjithatë, vizatimet me gurë tregojnë se blegtoria ishte një temë e zakonshme e jetës së përditshme deri në vitin 3000 para Krishtit.

“Ishte e çuditshme të gjeje bagëti të gdhendura në shkëmbinjtë e shkretëtirës, sepse ata kanë nevojë për shumë ujë dhe hektarë kullota dhe nuk do të mbijetojnë në mjedisin e thatë dhe të thatë të Saharasë së sotme”, tha Dr. Julien Cooper, studiues që drejtoi një ekip arkeologësh në 2018 dhe 2019 në projektin kërkimor Atbai, shkruan IFLScience.

“Prania e bagëtive në artin e lashtë shkëmbor është një nga provat më të rëndësishme që konfirmon ekzistencën e një “Saharaje të gjelbër” dikur”, shtoi Cooper.

Midis 15 mijë vjetëve më parë dhe rreth 5000 vjet më parë, Afrika u godit nga shirat e rritur të verës së musonit në të gjithë kontinentin si rezultat i ndryshimeve periodike në orbitën e Tokës rreth Diellit. Falë reshjeve të shiut, kontinenti është shndërruar në një tokë të lulëzuar me kullota me bar të mbuluar me liqene me ujë të ëmbël.

Megjithatë, kur mbaroi sezoni i shirave, pati një ndryshim drastik në peizazhin e rajonit, si dhe në numrin e madh të njerëzve dhe kafshëve të tjera që jetonin këtu.

“Shkretëtira Atbai rreth Wadi Halfa, ku u zbulua arti i ri shkëmbor, është zbrazur pothuajse plotësisht. Për ata që mbetën, bagëtitë u braktisën për dele dhe dhi. Kjo do të kishte pasoja të mëdha për të gjitha aspektet e jetës njerëzore – nga ushqimi dhe furnizimet e kufizuara të qumështit, tek modelet e migrimit të familjeve të bagëtive dhe identiteti dhe jetesa e atyre që vareshin nga bagëtia e tyre”, tha Cooper.