Shkruan: Prof. Dr. Fejzulla BERISHA

Në zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 në Kosovë, partitë kryesore do të përballen me një sfidë të ashpër, dhe fushata do të nxjerrë në pah një sërë kritikash dhe shembuj konkretë që ilustrojnë tensionet dhe dallimet mes politikave të qeverisë dhe opozitës.
Lëvizja Vetëvendosje (VV) është kritikuar ashpër për trajtimin e çështjeve ndërkombëtare dhe tensionet me partnerët perëndimorë. Një rast i qartë është ai i marrëdhënieve me BE-në dhe ShBA-në, të cilat kanë kritikuar mënyrën se si qeveria aktuale e ka trajtuar situatën në veri të Kosovës, veçanërisht pas përplasjeve me komunitetin serb. Disa vendime të qeverisë, si ato që lidhen me policinë në veri, kanë rezultuar në një marrëdhënie të tendosur me komunitetin ndërkombëtar, duke ngritur shqetësime për stabilitetin e vendit dhe qëndrueshmërinë e aleancave të tij.
Fokusi i opozitës në zhvillim ekonomik dhe transparencë PDK, LDK, dhe AAK kanë shtuar kritikat ndaj qeverisë për mungesën e investimeve të qëndrueshme dhe nismave për të luftuar korrupsionin. Kryetari i PDK-së, ka theksuar se “tani kemi një datë” që simbolizon fundin e “një qeverie të papërgjegjshme”, duke nënkuptuar kështu dëshirën për një qeverisje të re që të sjellë stabilitet dhe rritje ekonomike. Në të njëjtën linjë, LDK ka apeluar për një ringjallje të demokracisë dhe zhvillimit ekonomik, duke kritikuar VV-në për mungesë të rezultateve konkrete .
Në maj 2024, PDK organizoi një mocion mosbesimi ndaj qeverisë për shkak të pakënaqësive me qasjen e VV-së, veçanërisht në politikën e brendshme dhe të jashtme, por tentativa për zgjedhje të parakohshme e cila….Opozita kërkoi dorëheqjen e kryeministrit aktual si kusht për shpërndarjen e parlamentit, por mungesa e konsensusit e pengoi këtë iniciativë.
Presidentja Vjosa Osmani ka theksuar rëndësinë e përkushtimit të të gjitha palëve për një proces demokratik të pastër dhe me etikë të lartë, duke ftuar qytetarët dhe partitë që të fokusohen në një proces të drejtë dhe pa incidente. Kjo thirrje për etikë dhe rregull përfaqëson përpjekjen për të ruajtur integritetin e demokracisë së re në Kosovë dhe për të përmirësuar besimin e publikut tek institucionet e vendit.
Fushata zgjedhore pritet të intensifikohet, me një fokus të veçantë në çështjet e sundimit të ligjit, zhvillimit ekonomik, dhe përmirësimit të marrëdhënieve ndërkombëtare të Kosovës. Ja disa raste konkrete që do të jen të mundura për të ndikuar në fushatën zgjedhore të zgjedhjeve të Kosovës për shkurtin 2025:
Në qershor 2023, tensionet në veri të Kosovës, të banuar kryesisht nga serbë, u intensifikuan kur qeveria e Kosovës vendosi të dërgojë policinë për të vendosur kryetarët e rinj shqiptarë të komunave në objektet e tyre. Kjo lëvizje nxiti përplasje dhe një seri reagimesh nga komuniteti serb lokal dhe nga qeveria e Serbisë, që kulmuan në dhunë dhe përleshje. Një rast konkret i përplasjeve ndodhi në Zveçan, ku qytetarë serbë u përplasën me ushtarët e KFOR-it dhe policinë e Kosovës. Ngjarja pati jehonë ndërkombëtare dhe kritikë të madhe ndaj qeverisë aktuale nga vendet perëndimore, të cilat sugjeruan qetësi dhe kërkuan tërheqje të forcave speciale për të lehtësuar dialogun. Kjo ngjarje ka dëmtuar imazhin e VV-së, pasi kritikët e akuzojnë për mungesë diplomacie dhe rritje të tensioneve.
Një tjetër çështje që ka dalë në pah është mungesa e progresit në luftën kundër korrupsionit dhe transparenca në qeverisje. Në shtator 2024, një hetim mbi shpërndarjen e kontratave publike zbuloi raste të dyshuara të favorizimeve, për të cilat opozita ka kërkuar llogaridhënie. Për shembull, disa kompani private me lidhje të supozuara me zyrtarë të VV-së përfituan kontrata për projekte ndërtimi, duke ngritur pyetje mbi transparencën dhe integritetin e qeverisë. Opozita, kryesisht PDK dhe LDK, ka përdorur këtë situatë për të dënuar mosmarrjen e masave nga ana e VV-së dhe ka bërë thirrje për një qeveri të re që të jetë më e hapur dhe e përgjegjshme ndaj popullit.
Një tjetër shembull nga e kaluara që ende ndikon në perceptimin e votuesve është menaxhimi i pandemisë Covid-19. Megjithëse Kosova nuk ishte në gjendje të rëndë pandemike, opozita vazhdonte të kritikonte masat e vonuara dhe mungesën e transparencës gjatë shpërndarjes së vaksinave në vitin 2021. Rastet e preferencave gjatë shpërndarjes dhe kritikat mbi infrastrukturën e shëndetësisë kanë lënë një shije të hidhur tek votuesit, të cilët mund të mbajnë qëndrim të ndryshëm në këto zgjedhje, duke shpresuar për një sistem shëndetësor më të përmirësuar.
Çështja e papunësisë mbetet një ndër problemet kryesore në Kosovë, dhe qeveria aktuale është përballur me kritika për mungesë të përpjekjeve konkrete në uljen e papunësisë, sidomos tek të rinjtë. Në vitin 2024, u miratua një program për të subvencionuar start-up-et dhe për të tërhequr investime të huaja, por opozita e ka quajtur atë të pamjaftueshëm dhe ka kritikuar qeverinë për shpërndarjen e pakontrolluar të fondeve që përfitojnë vetëm disa kompani të caktuara. Një rast i kritikuar ishte përzgjedhja e një kompanie pa përvojë për një projekt të rëndësishëm infrastrukturor, gjë që shkaktoi pakënaqësi të gjerë publike dhe ndikoi në imazhin e qeverisë si jo transparente.
Në zgjedhjet e ardhshme parlamentare në Kosovë, pritet që asnjë parti të mos arrijë të fitojë një shumicë absolute, duke bërë të nevojshëm formimin e koalicioneve. Aktualisht, disa parti kryesore, përfshirë Lëvizjen Vetëvendosje (VV), Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), dhe Lidhjen Demokratike të Kosovës (LDK), janë ndër pretendentët kryesorë për të siguruar një pjesë të madhe të votave. VV, e cila është në pushtet, po përpiqet të ruajë mbështetjen e saj, ndërsa LDK ka rikthyer një pjesë të elektoratit të humbur dhe synon një rikthim më të fuqishëm në zgjedhje. Po ashtu, disa koalicione janë formuar paraprakisht, siç janë aleancat ndërmjet AAK-së dhe Nismës Socialdemokrate, për të përforcuar pozicionin e tyre ndaj partive më të mëdha.
Nëse asnjëra parti nuk siguron shumicën, pritet që negociatat për një koalicion paszgjedhor të jenë të domosdoshme. LDK ka shprehur gatishmërinë për koalicione paszgjedhore për të arritur një qeverisje të qëndrueshme.
Këto raste specifike kanë krijuar një mjedis zgjedhor ku transparenca, besueshmëria dhe aftësia për të udhëhequr vendin nëpër sfidat e brendshme dhe ato ndërkombëtare do të kenë fokusin e debateve dhe të premtimeve zgjedhore të të gjitha partive.